We zijn dom als we niet spelen

Iedereen kijkt vertederd naar kleuters die met eindeloos geduld onzinnige handelingen verrichten zoals zand van het ene emmertje in het andere emmertje scheppen, tig keer een bal oprapen en weggooien, met grote ernst achter een poppenwagen aanlopen. Ze verkeren regelmatig in een droomwereld, een alsof- wereld: ijsjes van zand zijn net zo echt en lekker als die van Ben en Jerry’s. Nu weten we langzamerhand dat die handelingen voor opgroeiende kinderen niet onzinnig zijn: ze helpen kinderen zich motorisch te ontwikkelen, ze verscherpen de oog- hand coördinatie, ze bereiden hen voor op ‘het echte leven’. De alsof- wereld leert hen over de échte’ wereld. Spelen helpt hen om zich te ontwikkelen van mensjes tot mensen. Dus ze mogen… Sterker nog: ouders stimuleren hun kinderen: ‘Ga toch (lief) spelen.’ Vreemd dus dat we, zodra we volwassen zijn , zodra we mensen geworden zijn, eigenlijk niet meer spelen. Ja, we doen wel van alles met spelvormen en spellen, van Mens Erger je Niet tot golf, maar dan gaat het meestal om de punten: om alle pionnen ‘thuis’ te krijgen of om je handicap te verlagen.

Nu weten we langzamerhand dat spelen, doen alsof, fantaseren, ook voor volwassenen  zinvolle activiteiten zijn. Hoe weten we dat? We krijgen hulp van neurowetenschappers. Sinds de ontdekking van de spiegelneuronen weten we dat, als we over een situatie fantaseren, dezelfde neuronen actief zijn als wanneer we in werkelijkheid in die situatie verkeren. Hetzelfde geldt voor het naspelen (we kunnen beter spreken van voorspelen)  van een toekomstige situatie. Als we dat moeilijke gesprek dat jij volgende week met jouw baas hebt ensceneren en als jij dat in die scene tot een goed einde brengt, is de kans groter dat je in de realiteit volgende week een succesvol gesprek met je baas hebt. De activiteit van de spiegelneuroen zorgt ervoor dat je, zowel in de gespeelde als in de echte situatie de juiste actie selecten op waargenomen gedrag van anderen. Moreno, de grondlegger van de methode waar zijn naam aan verbonden is, zei het al lang geleden:’learning is in the action’.

door: Lex Mulder